Beogradsko
psihoanalitičko društvo
Šta je psihoanaliza ?
Psihoanaliza je reč koja pokriva niz različitih stvari koje svoje ishodište imaju u teoriji i praksi Sigmunda Frojda. Psihoanaliza označava metod kojim se dolazi do otkrića o načinu funkcionisanja ljudske psihe, teorije kojima se objašnjava psihičko funkcionisanje čoveka, oblik psihoterapije koji se primenjuje u radu sa klijentima, društveni pokret oličen u aktivnostima psihoanalitičkih udruženja, pristup stvarnosti koji u tumačenju ljudi polazi od nesvesne motivacije, itd.
Danas postoji ogroman broj radova psihoanalitičara kao i radova o psihoanalizi. Razvile su se mnogobrojne psihoanalitičke teorije kao i teorije izvedene iz psihoanalize. Izuzetno važne doprinose psihoanalizi su dali Melanija Klajn, Ana Frojd, Donald Vinikot, Vilfred Bion, Oto Kernberg, Hajnc Kohut, Andre Grin, i mnogi drugi.
Psihoanalitička teorija
Kad se upotrebi izraz psihoanalitička teorija obično se misli na teoriju koja objašnjava psihičko funkcionisanje i ponašanje čoveka. Psihoanalitičari, pored toga, razlikuju i teoriju tehnike koja opisuje način rada psihoanalitičara tokom terapije i objašnjava zašto određene intervencije u određenim situacijama proizvode efekte na klijenta u terapiji.
Psihoanalitička teorija se stalno razvija zahvaljujući radu sa klijentima u terapiji. Posebno teški klijenti predstavljaju izazov za razumevanje i samim tim potpomažu dolaženje do novih otkrića o psihičkom funkcionisanju.
Frojdova teorija ličnosti
Među najvažnija otkrića psihoanalize ubraja se nesvesno. Frojd razlikuje tri instance ličnosti prema topografskom modelu (Freud, 1916-17): svesno, predsvesno i nesvesno. One se jasno razaznaju kroz iskustvo psihoanalitičara u radu sa klijentima. Lako se uočava da je klijent svestan onoga što u datom trenutku saopštava, ali nije svestan mnogih drugih podataka iz svog života koje on inače zna, ali jednostavno nisu tog momenta u žiži njegove svesti.
Napraviti razliku između sadržaja kojih smo trenutno svesni i onih kojih nismo predstavlja čisto deskriptivan pristup pojmu nesvesnog. Time samo opisujemo šta je trenutno u svesti a šta nije.
Psihoanalitički metod
Frojd je razvio specifičan metod rada sa klijentima koji imaju psihičke probleme i nazvao ga je psihoanalitički metod. Čine ga psihoanalitička situacija i pravilo slobodnog asociranja.
Psihoanalitička situacija (engl. setting) se sastoji od toga da se dolazi u određeno, unapred dogovoreno vreme kod psihoanalitičara, više puta nedeljno, da sesije (naziv za psihoterapijske seanse sa klijentima) traju 50 minuta, da klijent leži na kauču i pridržava se pravila slobodnog asociranja, a psihoanalitičar sedi u fotelji pored glave klijenta i slobodno lebdećom pažnjom prati asocijacije klijenta i daje interpretacije. Pravilo slobodnog asociranja znači da se od klijenta očekuje da verbalno prenese sve ono što u datom trenutku čini sadržaj njegove ili njene svesti.
Psihoanaliza kao psihoterapija
Psihoanaliza i psihoanalitička psihoterapija su dva pristupa koje psihoanalitičari koriste u radu sa klijentima. Ljudi koji traže psihoterapijsku pomoć se osećaju uhvaćeni u psihičkim problemima koji im ograničavaju potencijal da dožive punu radost u svojim parternskim vezama, unutar porodice, među prijateljima, kao i u svom radu i svakodnevnom životu.
Kao znaci upozorenja da nešto ne ide kako treba mogu se javiti doživljaji anksioznosti, potištenosti, zakočenosti i slični. Koreni problema, međutim, nisu dostupni na svesnom planu i stoga ih je gotovo nemoguće rešiti ih bez psihoterapije.